De Staat van Volksgezondheid en Zorg (Staat VenZ) presenteert kerncijfers op het gebied van volksgezondheid, zorg en maatschappelijke ondersteuning voor het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)). Hierdoor beschikken beleidsambtenaren van het ministerie van VWS en leden van de Tweede Kamer over actuele, betrouwbare en eenduidige cijfers op een centrale plek ter ondersteuning van het beleid. Zo biedt het zicht op de voortgang van huidige beleidsthema’s en kunnen de cijfers helpen bij het maken van keuzes over nieuw beleid. Daarnaast geeft de Staat VenZ ook meer informatie over de gepresenteerde onderwerpen.

Consortium

De staat VenZ is een product van kennisinstituten die cijfers leveren op het gebied van volksgezondheid, zorg en maatschappelijke ondersteuning. De kennisinstituten werken binnen een consortium samen om tot overeenstemming te komen over definities en bronnen voor de kerncijfers. Het consortium bestaat uit het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL), het Nederlands Jeugdinstituut (Nji), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), het Trimbos-instituut en Zorginstituut Nederland (ZIN).

Overzicht kerncijfers

Elk kerncijfer presenteert een actueel cijfer, met waar relevant en mogelijk uitsplitsingen naar achtergrondkenmerken (bijvoorbeeld leeftijd en geslacht), een trend, een regionale en een internationale vergelijking. Ook staat er een korte beschrijving over het kerncijfer en een verantwoording van de bron. De kerncijfers zijn vindbaar via een alfabetische lijst, via levensfasen en via thema's, die zoveel mogelijk overeenkomen met de VWS-beleidsdirecties.

De kerncijfers sluiten aan bij het perspectief en de beleidsprioriteiten van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). Hoewel de Staat VenZ zich voornamelijk richt op cijfers die voor een langere tijd relevant zijn, is er regelmatig contact met directies van VWS om verzoeken op te halen met betrekking tot nieuwe of bestaande kerncijfers. Het consortium bepaalt de best beschikbare bron voor ieder kerncijfer en beperkt zich daarbij niet alleen tot bronnen waarvan de consortiumpartijen zelf bronhouder zijn. Als laatste besluiten zij over de uitwerking en presentatie van de kerncijfers. Ook doet het consortium zelf suggesties aan VWS voor nieuwe kerncijfers.

Om te komen tot een set kerncijfers die aansluit bij de beleidsprioriteiten en die goed en voor een langere termijn gemeten kan worden, worden de volgende selectiecriteria gehanteerd:

  • Meetbaarheid: het kerncijfer kan op een door het veld breed gedragen wijze berekend worden.
  • Herhaalbaarheid: het kerncijfer kan in de toekomst via dezelfde methodiek en liefst dezelfde bronnen opnieuw worden berekend, waardoor het bepalen van een trend mogelijk is.
  • Internationale en/of regionale vergelijkbaarheid: het kerncijfer wordt bij voorkeur bepaald met behulp van een methodiek en classificatie die voldoet aan internationale standaarden, zodat vergelijking van de positie van Nederland met andere landen mogelijk is.
  • Herleidbaarheid: het kerncijfer wordt alleen gepresenteerd als de cijfers openbaar beschikbaar zijn. Op die manier is voor iedereen duidelijk waar de cijfers vandaan komen en welke cijfers zijn gebruikt.

De Staat VenZ is dynamisch. Er is sprake van een doorlopend proces van toetsing/herijking van de selectie van kerncijfers en bijbehorende bronnen volgens de hierboven beschreven methodiek.

Bij kerncijfers wordt een trend over de jaren heen getoond. Soms worden cijfers van eerdere jaren aangepast, omdat bijvoorbeeld verbeteringen in een berekeningsmethode zijn aangebracht. Om cijfers over de jaren heen met elkaar te kunnen blijven vergelijken, worden waar mogelijk eerdere cijfers met terugwerkende kracht aangepast. Aanpassingen worden vermeld in de verantwoordingstekst bij het kerncijfer.

De Staat VenZ streeft ernaar zo actueel mogelijke cijfers te presenteren. Hierover zijn binnen het consortium werkafspraken gemaakt. Uitgangspunt is dat wanneer de bron actualiseert, de cijfers op de Staat VenZ ook actualiseren. Alleen controle van een nieuw cijfer kan ertoe leiden dat hier nog enige tijd tussen zit. Door bovenstaand uitgangspunt is gekozen voor een onderhoudsarme presentatiewijze van een kerncijfer. Zo staan er alleen teksten ter verduidelijking van grafieken en figuren als dit nodig is. Voor verdieping wordt verwezen naar de gebruikte bron of naar andere websites.

De Staat VenZ maakt gebruik van monitors, rapportages en websites die cijfers presenteren over Volksgezondheid en Zorg, sociaal domein, maatschappelijke ondersteuningen en bevolkingsstatistieken. De cijfers worden gepresenteerd zoals deze in de bronnen zijn weergegeven en volgen uit dezelfde bron. Van dit laatste kan, onderbouwd, worden afgeweken. Bijvoorbeeld als op basis van de voorkeursbron geen regionale of internationale vergelijkingen mogelijk zijn. Bij elk kerncijfer wordt doorverwezen naar de bron voor meer informatie, duiding en methodologische verantwoording. Denk hierbij aan informatie over de manier van data verzamelen of respons op een enquête. Verder variëren de bronnen in mate waarin bewerkingen hebben plaatsgevonden. Om uniformiteit op de Staat VenZ te waarborgen, wordt extra informatie over significantie en standaardisatie van cijfers buiten beschouwing gelaten.

Voor het verkrijgen van inzicht in de effecten van het preventiebeleid en om nieuw beleid te ontwikkelen is het nuttig om te weten in welke groepen van de samenleving welke gezondheidsproblemen een rol spelen. 

Op De Staat VenZ is een aantal kerncijfers opgenomen die onder andere uitgesplitst worden naar opleidingsniveau. Meestal wordt hier, net als bij het CBS Centraal Bureau voor de Statistiek (Centraal Bureau voor de Statistiek), een driedeling gehanteerd: laagopgeleid, middelbaar opgeleid en hoogopgeleid. Voor sommige kerncijfers wordt een vijfvoudige indeling gehanteerd, omdat de data op deze manier door de betreffende bron zo wordt aangeleverd.

Al enige tijd is er in de samenleving een discussie gaande over het gebruik van deze termen. Het onderscheid tussen hoog- en laagopgeleid kan als stigmatiserend worden ervaren.
Als alternatief wordt soms voorgesteld om de termen praktisch opgeleid versus theoretisch opgeleid te gebruiken. Er zijn echter ook tegengeluiden die aangeven dat het simpelweg aanpassen van de terminologie niet het imagoprobleem kan oplossen.

CBS heeft onderzoek gedaan naar de bruikbaarheid van de termen praktisch en theoretisch opgeleid, als vervanging van of aanvulling op de gangbare indeling van onderwijsniveau in laag, middelbaar en hoog.
CBS concludeert dat het onderscheid is te maken tussen theoretisch en praktisch opgeleiden, maar deze indeling werkt niet voor alle opleidingen even goed.  Dit geldt met name voor de wo-opleidingen. Die worden nu voornamelijk ingedeeld bij theoretisch, terwijl daar ook praktische opleidingen bij zijn, zoals de opleiding Geneeskunde (CBS, 2022).

Bij De Staat VenZ wordt de discussie over de terminologie goed in de gaten gehouden. Op het moment dat het CBS, in overleg met betrokken experts, besluit dat er een andere (minder stigmatiserende) indeling te maken is in opleidingsniveau dan zal de Staat VenZ zich daarbij aansluiten.

Als u de website vaak bezoekt vanaf uw telefoon of tablet, dan kunt u de website als icoon op uw startscherm zetten. Op deze manier kunt u de website snel openen.

  • Op een iPhone of iPad werkt dit als volgt: u opent www.staatvenz.nl in de internetbrowser (Safari) op de telefoon of tablet. Klik onderaan op het icoon met het pijltje, en kies voor 'zet op beginscherm'.
  • Op een Android telefoon of tablet werkt dit als volgt: u opent www.staatvenz.nl in de internetbrowser (Chrome) op de telefoon of tablet. Klik rechtsboven op de drie stipjes en kies voor 'toevoegen aan startscherm'.

Toegankelijkheid

Een toegankelijke website is goed te gebruiken door alle doelgroepen. Daarom gelden er functioneel-technische en redactionele toegankelijkheidseisen voor websites van de overheid. De website van de Staat VenZ voldoet aan deze eisen. Komt u een pagina tegen die niet toegankelijk is, dan kunt u dit aan ons melden via info@staatvenz.nl.

Archief

Het digitale cijferoverzicht presenteert actuele kerncijfers en de site wordt daarom regelmatig geactualiseerd. Ook wordt een archief bijgehouden. Wilt u oude kerncijfers inzien, neem dan contact op via info@staatvenz.nl.